Wat Eet Een Veganist Op Brood?

Groenten dips – Iets anders dan groentespreads zijn dips. Muhammara bijvoorbeeld, een gegrilde paprikasalade met walnoten en granaatappel verveelt nooit. Dit smaakt heel lekker met avocado, vegan kaas en hummus. Ook ajvar, baba ganoush (wel even checken of hier geen yoghurt inzit), esfenaj (dip van amandelen, spinazie en kikkererwten) en choriatiki (kruidige tapenade) horen daarbij.

Is pindakaas altijd vegan?

Het makkelijkste vegan broodbeleg – Laten we beginnen met de makkelijke opties die je zelf misschien ook al bedacht had. Dat zijn een boterham met pindakaas, pure hagelslag, jam of een boterham met hummus, Bijna alle soorten pindakaas zijn vegan. Ook die van Calvé en die van het Albert Heijn- en Jumbo huismerk.

1. Hagelslag is niet de gezondste optie, maar het kan wel! Check wel goed de verpakking of er geen melk in zit, want niet alle pure hagelslag merken zijn vegan.
2. Om te zorgen dat het blijft plakken koop je vegan boter.
3. Deze heb je o.a.
4. Van het merk Alpro Soya en ook Becel heeft een 100% plantaardige boter.

Gewoon bij je reguliere supermarkt te krijgen in de koeling. Ook bijna alle jam is vegan. Check voor de zekerheid wel de ingrediënten.

Wat is er niet vegan aan brood?

Checks – Wees dus niet te snel met het presenteren van een product als “vegan”, Let goed op de gebruikte ingrediënten, het is gemakkelijk om een niet-vegan ingrediënt over het hoofd te zien. En heb extra aandacht voor eventueel gebruikte E-nummers. Bepaalde E-nummers kunnen van dierlijke herkomst zijn, zoals E120 en E904 (luizen), E920 (haren) en E471 (slachtvet).

Andere E-nummers van dierlijke afkomst die in brood voor kunnen komen zijn E322, E470 t/m E472f en E481 t/m E483. De websites van de Vegetariërsbond en Ned. Vereniging voor Veganisme geven hier overzichten van. Zelf nagaan of een broodmix of bepaalde ingrediënten “vegan” zijn kan via bakkerssoftware of door navraag te doen bij de leverancier.

Vergeet ookniet uw winkelpersoneel mee te nemen in de ontwikkelingen en uitleg te geven over de ingrediënten van het assortiment. Het winkelpersoneel is namelijk de link met de consument en kunnen helpen bij de zoektocht naar lekker en gezond brood. Veganisten eten wél brood gemaakt met gist.

Gisten zijn micro-organismen, een soort schimmels, die worden gebruikt voor het fermenteren van deeg en dat komt het rijzen van het brood ten goede. Maar omdat het eencellige organismen zijn, behoren deze niet tot het dierenrijk. Veganisten kunnen daarom zowel gist- als desembrood eten. Of mensen nu heel strict een veganistisch dieet volgen of liever af en toe kiezen voor een vegan alternatief, het is duidelijk dat er een beweging is in de richting van meer plantaardig.

Dat is immers goed voor de mens én planeet. En biedt ook de kans om je product als vegan aan te prijzen of een plantaardig alternatief te maken. Wellicht is dat al haalbaar met een kleine aanpassingen in de receptuur. Het liefst met het V-label of Vegan Keurmerk, wel zo duidelijk voor de klant! Naast plantaardig, is robuust brood van zuurdesem en lokale granen erg in trek.

Wat moet je eten als je veganist bent?

Voetnoten –

1. In 2008 is de Europese norm voor glutenvrije producten vastgesteld op minder dan 20 mg/kg aan gluten. Zie F.W. Janssen, Nieuwe EU verordening Glutenvrij (2009). Bekeken op 12 juli 2016.
2. Op producten mag de term alcoholvrij gebruikt worden als het product niet meer dan 0,1% alcohol bevat. Zie Daisy Heyer, Toch wel alcohol in ‘alcoholvrij’ bier, Metro, 16 mei 2016. Bekeken op 12 juli 2016

Wat eet een veganist niet? Emile Dingemans 2020-09-18T15:27:31+02:00 Een veganist eet geen dierlijke producten. Voorbeelden hiervan zijn vlees, vis, eieren, zuivel (o.a. melk, yoghurt, kaas) en honing. Daarnaast ook geen producten die dierlijke ingrediënten bevatten zoals weipoeder, kippeneiwit, bijenwas of e-nummers van dierlijke afkomst.

• En tot slot geen producten waar dierlijke hulpstoffen voor zijn gebruikt in het productieproces of producten die op dieren zijn getest.
• Wanneer ben je 100% veganist? Emile Dingemans 2021-05-07T23:18:56+02:00 Centraal in de definitie van veganisme staat “voor zover praktisch haalbaar”.
• We leven nu eenmaal in een maatschappij die het ingewikkeld maakt om géén dieren te gebruiken.

Er bestaat niet zoiets als een “99% veganist” of 100% veganist. Als jij oprecht er naar streeft om geen dieren te gebruiken, dan ben je veganist. Wat haalbaar is, kan ook afhankelijk zijn van persoonlijke omstandigheden. Iemand is niet minder veganist als die door persoonlijke omstandigheden afhankelijk is van het gebruik van dieren.

Dat is wat anders dan koemelkslagroom gebruiken, omdat er even geen plantaardige variant in de buurt is. Kan je groenten telen zonder dierlijke mest? Emile Dingemans 2021-05-07T23:23:57+02:00 Het is mogelijk om groenten en fruit te kweken zonder dierlijke mest. Stikstof en fosfor zijn belangrijke stoffen voor de teelt van gewassen.

Er zijn planten, zoals bepaalde vlinderbloemige gewassen (bonen, klaver) die stikstof uit de atmosfeer halen. Deze planten kunnen vervolgens weer als meststof dienen. Bij een proefbedrijf in de Kollumerwaard wordt gewerkt volgens de principes van de kringlooplandbouw met uitsluitend plantaardige meststoffen.

Uit 9 jaar onderzoek door het Louis Bolk instituut blijkt dat op deze locatie de hoeveelheid stikstof onveranderd is. Wel neemt het fosfaatgehalte iets af. De meeste akkerlanden hebben voor tientallen jaren voldoende aan fosfaat. Dit kan aangevuld worden met restromen zoals het mineraal struviet dat overblijft bij de reiniging van afvalwater.

Wat is het Vegan Keurmerk? Admin 2022-04-10T17:37:13+02:00 Het Vegan logo is een geregistreerd keurmerk en symboliseert dat het product voldoet aan de standaarden van The Vegan Society. Het is aanwezig op talrijke producten die vrij zijn van dierlijke ingrediënten en die zijn geregistreerd bij The Vegan Society. Wanneer je geen dierlijke producten wilt aanschaffen, is het belangrijk om bij voedingsproducten op de verpakking te kijken om te controleren of er geen dierlijke ingrediënten in zitten. Deze ingrediënten zitten ook vaak verstopt onder E-nummers. Zo staat E441 voor gelatine en E120 voor kleurstof afkomstig van insecten.

Zie ook onze pagina over e-nummers, Waar je ook op kunt letten is of het product getest is op dieren. Fabrikanten maken vaak zelf duidelijk als ze niet op dieren testen en dit is gemakkelijk na te gaan op de vele websites die hier over uitweiden. Foto via MaxPixel / CC0 Public Domain Zijn amandelen wel vegan? Emile Dingemans 2022-04-10T17:20:35+02:00 Voor de groei van amandelen wordt gebruikt gemaakt van bijen.

De bijen worden ingezet om de bloesems van de amandelbomen te bestuiven. Veel media hebben gepubliceerd dat amandelen en amandelmelk daarom niet geschikt zouden zijn voor veganisten. Dit is kort door de bocht gesteld. De realiteit is dat bij heel veel noten, groenten en fruit gebruik gemaakt wordt van bijen voor de bestuiving.

Om een indruk te geven: insecten als bijen en hommels worden ingezet bij onder andere koffie, cacao, amandelen, tomaten, appels, peren, kersen, morel, perziken, pruimen, mirabel, bessen, aardbeien, bramen, aardbeien, bramen, frambozen, augurken, aubergines, paprika, meloen, courgettes. Ook akkerbouwgewassen als blauwmaanzaad, karwijzaad, koolzaad, bladramenas, mosterdzaad, veldboon, zonnebloemen, en teunisbloed; en siergewassen als besheesters.

Een product is niet geschikt voor veganisten als het praktisch haalbaar is om te kiezen voor een alternatief waarbij geen dieren worden gebruikt. Dit is lastig wanneer bij andere alternatieve ook bijen of hommels worden gebruikt. Het is dus lastig om hier consequent rekening mee te houden.

1. Als je de mogelijkheid hebt om te kiezen voor producten waarvan je zeker weet dat er geen gefokte insecten worden ingezet, heeft dit uiteraard de voorkeur.
2. We moedigen het aan om te kiezen voor landbouwproducten die op veganistische wijze zijn geproduceerd, waarbij gebruik gemaakt wordt van natuurlijke, handmatige of machinale bestuiving zonder het fokken (dus zonder het uitbuiten en in gevangenschap houden van insecten) wanneer je die mogelijkheid hebt.

Zie ook Bestaat vegan landbouw? Is veganisme een religie? Emile Dingemans 2021-01-04T16:47:07+01:00 Veganisme wordt soms verward met een religie, maar dat klopt niet. Veganisme is niet gebaseerd op een voorgeschreven wet, gebod of verbod. Veganisme is een leefwijze gebaseerd op morele opvattingen.

1. Dus geen morele opvatting op zichzelf.
2. De morele opvattingen die als basis dienen voor veganisme zijn tot stand gekomen door rationele argumenten en door een wijsgerig onderbouwde ethiek.
3. Houden veganisten het dieet niet vol? Emile Dingemans 2022-04-10T17:18:38+02:00 Uit een Oxford-onderzoek in de late jaren ’90 bleek dat 73 procent van van de vegetariërs en veganisten over een periode van 20 jaar nog steeds hetzelfde dieet aanhield.

Sommige mensen refereren aan een bekritiseerde studie in 2014 waaruit zou blijken dat veel van de vegetariërs en veganisten het dieet niet zouden volhouden. Deze studie was echter opgezet om te onderzoeken welke factoren mensen weerhouden om meer plantaardig te eten.

• De mensen die meededen aan het onderzoek waren mensen die ooit een vegetarisch of ‘vegan’ dieet gegeten hadden, ongeacht voor hoe lang.
• De onderzoekers stelden in hun onderzoek voormalige veganisten gelijk aan mensen die ooit een veganistisch dieet aten, en stelden een veganistisch dieet gelijk aan een plantaardig dieet.

Echter, iemand die plantaardig eet is niet hetzelfde als een veganist. Zie ook: Is plantaardig hetzelfde als veganistisch? In die studie drukten vegetariërs op de resultaten doordat ze 7,5 keer meer vertegenwoordigd waren in het onderzoek. Afzonderlijk bekeken, bleken veganisten ruim 2 keer vaker het dieet vol te houden. De belangrijkste reden om veganist te worden is een ethische reden. Het gebruik van dieren wordt gezien als iets dat leed veroorzaakt en als iets dat volstrekt onnodig is. Deze twee gegevens zijn voor veel mensen voldoende om te stoppen met het gebruiken van dieren voor welk doeleinde dan ook.

Naast deze reden zijn er een legio andere redenen waarom mensen kunnen kiezen voor veganisme. Voor sommige mensen kunnen die redenen de boventoon voeren, voor sommige mensen zijn het bijkomende voordelen. Denk hierbij aan gezondheid, milieu, medemens en wereldvoedselproblemen. Sommige mensen kiezen voor veganisme vanuit hun religie of andere vorm van spiritualiteit.

Ook sporters kunnen voor veganisme kiezen (hoewel je dit natuurlijk ook een “plantaardig dieet” zou kunnen noemen) omdat ze er beter door kunnen presteren. Wat als ik een fout maak? Emile Dingemans 2020-09-18T14:20:45+02:00 Iedereen maakt fouten. Het kan natuurlijk gebeuren dat je per ongeluk iets koopt waar toch iets dierlijks in zit. Je kunt op de een of andere manier bijdragen aan de exploitatie van dieren of daar zoveel mogelijk van afzien. Dat laatste doen veganisten. Moreel gezien is er geen verschil tussen vlees eten of andere dierlijke producten gebruiken. Een glas melk of stuk kaas bevat evenveel leed als een biefstuk.

Een vegetariër die om ethische redenen vegetariër is kan dat zien als moreel verdedigbaar, maar helaas is de praktijk dat het dier gebruikt wordt zonder dat een goede reden voor is. Kunnen kinderen ook veganist zijn? Emile Dingemans 2022-04-01T14:34:04+02:00 Kinderen kunnen net zo goed veganist zijn als volwassenen.

Ze hebben wel een andere behoefte aan voedingsstoffen waar rekening mee gehouden moet worden. Meer informatie hierover lees je op onze pagina over kinderen, Welke verzorgingsproducten gebruiken veganisten? Emile Dingemans 2022-07-21T15:01:01+02:00 Bij verzorgingsproducten zoals shampoo en cosmetica let je erop dat het product proefdiervrij is én vrij van dierlijke ingrediënten zoals bijenwas, carmine, glycerine en collageen.

1. Bekijk onze Vegan Wiki voor vegan verzorgingsproducten,
2. Wat aten onze voorouders? Emile Dingemans 2022-07-22T21:30:48+02:00 Mensen worden geclassificeerd als omnivoor.
3. Dit betekent dat we zowel van plantaardige als dierlijke bronnen kunnen eten.
4. Het betekent echter niet dat we ons móeten voeden met wat afkomstig is van dieren om gezond te leven.

Het is lastig om exact aan te geven wat onze voorouders aten. Plantaardig materiaal verteert namelijk snel. Wetenschappers zijn het er in ieder geval over eens dat we net als de primaten, waar de mens ook van afstamt, voornamelijk plantaardig aten. Het dieet bestond vooral uit fruit, noten, bladeren, wat insecten en bij hoge uitzondering een klein dier (zoals een vogel), vergelijkbaar met het dieet van de hedendaagse chimpansee 6,

Als we helemaal teruggaan naar 66 miljoen jaar geleden was onze voorouder een knaagdierachtige.4,5 Ons brein Doordat onderzoekers vooral dierlijke resten (denk aan gefossiliseerde botten) konden terugvinden, dachten we lang dat de vroege mens het grote brein vooral te danken had aan het eten van andere dieren.

Wetenschappers bleven echter met een grote vraag zitten: hoe kon ons brein zo groeien als onze voorouders vooral dierlijk aten? Ons brein heeft namelijk suikers (glucose) als energiebron nodig en vlees is daar een slechte bron voor. Uit recenter onderzoek blijkt dat zowel de vroege mensen als Neanderthalers in de mond al enzymen hadden die zetmeel omzetten in suikers.

1. Dit duidt er op dat de gezamenlijke voorouder, minsten 600.000 jaar geleden, vooral plantaardige, zetmeelrijke voeding at.¹ Het verklaart goed waarom tussen 800.000 en 200.000 jaar geleden het menselijk brein snel groeide in volume.
2. Onze tanden Een populaire mythe zegt dat we onze hoektanden hebben om stukken vlees mee af te scheuren.

In werkelijkheid lijkt ons gebit totaal niet op dat van een carnivoor (vleeseter). De hoektanden zijn bij mannen groter. Onze verre voorouders gebruikten de tanden vaker in een gevecht en hadden deze hoektanden vooral om anderen af te schrikken.² Bij mensen zijn de hoektanden steeds kleiner geworden.

Naast de hoektanden, hebben mensen vooral maalkiezen net zoals herbivoren (planteneters) die hebben hebben. Onze spijsvertering Ons spijsverteringsstelsel is niet erg geschikt voor het verteren van rauw vlees. Doordat ons darmstelsel langer is dan bij dieren die vooral vlees eten, krijgt rauw vlees in de darmen kans om te ontbinden, wat negatieve effecten kan hebben.

Ook zijn de maagzuren bij mensen veel minder zuur dan bij carnivoren en meer passend bij het verteren van voorgekauwd plantaardig eten. Pas door het koken kon vlees beter verteerd worden door onze spijsvertering. Europese mensen hebben pas sinds de domesticatie van runderen, 10.000 jaar geleden, een gen om ook na de zoogtijd de melksuikers in melk te kunnen verteren.68 procent van de hedendaagse wereldbevolking is lactose-intolerant of heeft moeite met het verteren van zuivelproducten.³

1. Neanderthals carb loaded, helping grow their big brains, Ann Gibbons. Science Magazine, 10 mei 2021
2. Mensen hebben geen hoektanden om stukken vlees af te scheuren
3. Definition & Facts for Lactose Intolerance, National Institute of Diabetes and Digestive and Kidney Disease
4. These Rodent-Like Creatures Are the Earliest Known Ancestor of Humans, Whales and Shrews, Charles Q. Choi. LiveScience, 2018
5. Primate ancestor of all humans likely roamed with the dinosaurs, Patrick Pester. LiveScience, 2021
6. Human Ancestors Were Nearly All Vegetarians, Rob Dunn.23 juli 2012, Scientific American.

Waar halen vegans hun eiwitten vandaan? Emile Dingemans 2022-04-10T17:10:40+02:00 Veganisten halen hun eiwitten direct van de plantaardige bron. Eiwitten zitten namelijk volop in peulvruchten, granen, groenten en zelfs een beetje in fruit. Dat is niet verwonderlijk, want ook grote dieren zoals olifanten, gorilla’s en runderen halen hun eiwitten uit plantaardige voeding.

Andere uitstekende bronnen van plantaardige eiwitten zijn tofu, tempeh, vleesopvolgers, sojamelk en sojayoghurt. Veganisten hebben wel 30% meer eiwitten nodig. Daar staat tegenover dat de gemiddelde Nederland al 50% meer eiwitten eet dan aanbevolen is. Veganisten die gewoonweg voldoende voedsel eten, hebben dus geen risico op een tekort.

Bekijk hier de volledige lijst met plantaardige eiwitbronnen, Welke kledingstoffen zijn vegan? Emile Dingemans 2022-04-01T14:36:02+02:00 Veganisten dragen geen stoffen die gemaakt zijn door het gebruik van dieren. Denk bijvoorbeeld aan: bont, wol, leer, dons (als opvulling), veren (ter decoratie), zijde, vilt (wol).

Lees meer over vegan kleding

Is veganisme gezond? Emile Dingemans 2022-04-10T17:15:53+02:00 Ja, veganisme is gezond. Uit onderzoek blijkt dat veganisten over het algemeen gezonder zijn. Een evenwichtig veganistisch voedingspatroon biedt alle voedingsstoffen om gezond en energiek te blijven.

Bovendien verkleint het de kans op hart- en vaatziekten. Wie zo gezond als mogelijk wil eten, kiest zo veel mogelijk voor onbewerkte voeding. Een evenwichtig veganistisch voedingspatroon is heel eenvoudig met onze tips. Is brood vegan? Emile Dingemans 2022-07-21T13:59:45+02:00 Brood is geschikt voor veganisten als het geen dierlijke ingrediënten bevat.

De meest voorkomende dierlijke ingrediënten in brood zijn (room)boter en melk. Harde broodjes en stokbrood zijn bijna altijd vrij van dierlijke ingrediënten. Bij zachte broodjes zit er vaker dierlijke ingrediënten in. Op internationale websites worden veganisten gewaarschuwd voor de broodverbeteraar L-Cysteïne,

Echter, volgens de verschillende grote bakkerijen zijn in Nederland alle aan brood toegevoegde E-nummers waaronder L-Cysteïne van niet-dierlijke oorsprong. Wat is een vegan dieet? Emile Dingemans 2022-04-10T17:21:28+02:00 Een vegan dieet is een onderdeel van de levenswijze van een veganist. Bij deze voedingswijze wordt niets gegeten waarvoor dieren zijn gebruikt.

Daarbij wordt gelet op het gehele maakproces (van grondstoffen tot eindproduct); niet alleen de ingrediënten. Een vegan dieet is overwegend plantaardig, maar kan ook gesynthetiseerde stoffen bevatten als in het proces geen dieren zijn gebruikt. Een vegan dieet is niet hetzelfde als een plantaardig dieet.

1. Zie ook: Is plantaardig hetzelfde als veganistisch? Gebruiken veganisten medicijnen? Emile Dingemans 2022-04-08T15:55:21+02:00 Voor nieuwe medicijnen worden dierproeven gedaan.
2. Natuurlijk kan het voorkomen dat je medicatie nodig hebt.
3. Veganisme is dan ook een streven voor zover mogelijk.
4. Medicijnen kunnen dierlijke hulpstoffen bevatten.

Gelukkig zijn er manieren om er achter te komen welk equivalent medicijn geen dierlijke stoffen bevatten, zoals met de geneesmiddeleninformatiebank van het College ter Beoordeling van Geneesmiddelen. Meer informatie. Dieren hebben toch ook voordelen door samen te leven met mensen? Brenda Waldekker 2020-04-08T15:04:16+02:00 De meeste dieren worden onvrijwillig door de mens gefokt, zodat ze het beste ons doel kunnen dienen.

• Dit leidt tot onnatuurlijke omstandigheden en dieren die in het wild helemaal niet zouden bestaan.
• Het is immoreel om dieren toe te eigenen en hun vrijheid te beperken als dit niet in hun beste belang is.
• Je kunt ook niet spreken van echte voordelen als dieren niet voor dit leven gekozen hebben.
• Waar op te letten bij producten? Emile Dingemans 2022-07-22T21:14:30+02:00 Sommige producten bevatten dierlijke ingrediënten terwijl je dat niet zou verwachten.

Hieronder hebben we een aantal stoffen die je regelmatig gebruikt worden in producten. Op Veganwiki.nl is voor ieder van deze producten een variant die geen dierlijke stoffen bevat.

Stof	Producten
Melk	Pizzabodem, Gerookte amandelen, Witte bolletjes/puntjes, Douchegel, Pure chocolade, Chips, Proteïneshakes
Gelatine	Snoep, Drop, Pepermunt, Pudding, Fotopapier, Fotografische film, Badparels, capsules van geneesmiddelen, Lucifer
Yoghurt	Hoemoes
Kaas	Groene pesto
Karmijn (E120)	Roze koeken, Roze muisjes, Gestampte muisjes, Lippenstift, andere roodgekleurde producten
Vitamine D3	Margarine/halvarine, bladerdeeg
Ei	Satésaus, Baba ganoush, Falafel in snackbars, Paneermeel
Lanoline	Dagcrème, Kauwgom,
Melkserum	Rivella
Schellak	Campari
Zijde	Douchegel, kleding
Wol	Kleding, tapijt, vilt
Collageen	Gezichtscrème, Lijm in producten zoals laminaat en lucifers
Melksuiker	Geneesmiddelen in tabletten
Honing	Stroopwafels
Boter	Bladerdeeg, pure chocolade
Cera alba (bijenwas)	Huidverzorgingsproducten
Lactobacillus	Kokosyoghurt
Castoreum	IJs, Vanille- en karamelsmaken, Sigaretten, Parfum
Ansjovis	Tapenade
Skatool	Parfum
Paardenhaar	Strijkstok

Wat is veganisme? Admin 2022-11-30T10:26:09+01:00 Veganisme is een levenswijze waarbij – voor zover mogelijk en praktisch haalbaar – wordt afgezien van alle vormen van exploitatie van, en wreedheid naar, dieren voor eten, kleding of andere doeleinden. Dat is de definitie van Veganisme. Veganisten (ook wel “vegans” in de volksmond) gebruiken dus geen dierlijke producten.

Je kan bij eten denken aan vlees, vis, zuivel, eieren, honing, gelatine, dierlijke e-nummers of producten waar deze dierlijke producten in verwerkt zitten. Vegans eten plantaardig. Daarnaast gebruiken vegans geen kleding die gemaakt is van dieren zoals bont, leer, wol, dons, vilt, veren en zijde. Ook gebruiken vegans geen verzorgingsproducten waar dierlijke producten in zijn verwerkt, of waar dierproeven voor zijn gedaan.

Tot slot gebruiken vegans geen dieren voor sport of andere vormen van entertainment zoals een dierentuin. Lees meer Kunnen huisdieren ook veganist zijn? Emile Dingemans 2022-07-21T15:04:08+02:00 Kan je glutenvrij veganistisch eten? Emile Dingemans 2022-04-10T17:21:48+02:00 Ja.

1. Ook als je glutenvrij eet, kan je veganist zijn.
2. In onze product- en receptendatabase kan je zoeken op glutenvrij.
3. Bekijk hier glutenvrije recepten en glutenvrije producten,
4. Bekijk wel net als iedere veganist de belangrijkste tips,
5. Ben je beginnend veganist, dan kan het handig zijn om tijdelijk een digitaal eetdagboek bij te houden om te zien of je voldoende voedingsstoffen binnenkrijgt.

Wil je aanvullend voedingsadvies, dan kan je het beste terecht bij een veganistische diëtist, Hoeveel dieren worden er in Nederland geslacht? Admin 2021-01-03T14:14:30+01:00 Er worden in Nederland elke dag meer dan 1,7 miljoen dieren geslacht. Dit blijkt uit cijfers van het CBS,

• 604.471.600 vleeskuikens
• 17.181.100 ‘overige kippen’
• 15.169.000 varkens
• 2.158.000 runderen
• 536.900 schapen
• 136.900 geiten
• 5.100 ‘overig pluimvee’
• 2.500 eenhoevigen
• 900 kalkoenen

We kunnen toch ook de schaal verkleinen? Brenda Waldekker 2020-04-08T14:58:16+02:00 Geen enkel dier zou zijn of haar vrijheid ontnomen moeten worden, voor het genot van de mens, op welke schaal dan ook. Zeker niet als het gebruik van dieren helemaal niet noodzakelijk is en er genoeg alternatieven zijn zonder dat we dieren hoeven te beroven van hun vrijheden.

1. Leed op kleine schaal betekent nog steeds leed en minder dieren doden betekent nog steeds dat er dieren dood gemaakt worden.
2. Waar kan ik terecht als ik vanwege mijn veganistische levensovertuiging gediscrimineerd word? Brenda Waldekker 2020-04-24T21:30:46+02:00 Als je het gevoel hebt dat je gediscrimineerd wordt, kun je dat melden bij een antidiscriminatiebureau.

Dat kan door te bellen met de Discriminatie meld- en advieslijn: 0900-2 354 354 (10 cent per minuut), of door het klachtenformulier in te vullen op Discriminatie.nl, Daar kun je ook zoeken op een antidiscriminatiebureau in je buurt. Die kan je bellen zonder extra telefoonkosten.

• Het advies dat je krijgt is verder kosteloos en geheel vrijblijvend.
• Melden heeft altijd zin.
• Je melding helpt om discriminatie in beeld te brengen.
• Hierdoor kan discriminatie effectiever bestreden worden.
• Daarnaast kunnen de mensen van het antidiscriminatiebureau je adviseren en helpen om stappen te ondernemen.

Lees verder, Bestaat vegan landbouw? Emile Dingemans 2022-04-10T17:15:23+02:00 Ja. Steeds meer landbouwers telen groenten en fruit zonder gebruik te maken van dieren en zonder gebruik van dierlijke mest, Ze gebruiken compost, groenbemesting en werken met de natuur voor een voedingsrijke bodem.

1. De website Veganic Farming heeft een overzicht van de groente- en fruittelers die op deze wijze produceren.
2. Is het duur om plantaardig te eten? Admin 2022-09-27T18:03:39+02:00 Nee, plantaardig eten hoeft niet duur te zijn.
3. Het is zo goedkoop of duur als je het zelf maakt.
4. Het klopt dat sommige vlees- en kaasvervangers duurder kunnen zijn.

Als je die elke dag in overvloed wilt eten dan kan het inderdaad een dure grap worden, maar dit is niet nodig voor een veganistische levenswijze en zeker niet voor je gezondheid. De Nederlandse Vereniging voor Veganisme schreef hier meerdere artikelen over: Zijn supplementen onnatuurlijk? Emile Dingemans 2022-04-10T17:18:08+02:00 Veganisten nemen een vitamine B12 -supplement om voldoende B12 binnen te krijgen. Een supplement komt inderdaad niet in de natuur voor. Maar ook toiletpapier en internet zijn niet natuurlijk.

• En toch gebruiken we het.
• Waarom zouden we dan niet een supplement nemen als we daardoor geen dieren meer hoeven te gebruiken? Zijn jullie tegen de bio-industrie? Emile Dingemans 2022-04-10T17:18:22+02:00 “Bio-industrie” en “vee-industrie” zijn termen voor de intensieve veehouderij.
• Organisaties die tegen de bio-industrie zijn, zijn meestal niet tegen veehouderij, maar willen dat de dieren meer ruimte krijgen.

Wij gebruiken deze termen niet, omdat wij tegen alle vormen van gebruik van dieren zijn, intensief of niet. Zie ook onze vegan taalgids, Is veganisme een dieet? Emile Dingemans 2022-04-10T17:19:32+02:00 Nee. Veganisme is geen dieet. Veganisme is een levenswijze waarbij geen dieren gebruikt worden, niet alleen met betrekking tot voedsel.

• Zie wat veganisme betekent,
• Is plantaardig hetzelfde als veganistisch? Emile Dingemans 2022-07-22T21:15:57+02:00 Een plantaardig dieet is niet per definitie ook veganistisch,
• Bijvoorbeeld, wijn kan geklaard zijn met dierlijke bestandsdelen.
• In deze gevallen is het eindproduct wel plantaardig, maar is het proces niet perse veganistisch.

Een ander voorbeeld is plantaardige yoghurt die geproduceerd kan zijn met een yoghurtcultuur die gekweekt wordt op een medium dat melkbestandsdelen bevat. Daardoor kan een 100% plantaardige yoghurt toch niet als veganistisch gekenmerkt kan worden. Ook kokosnoten zijn niet veganistisch, als ze zijn geplukt door getrainde apen.

Wat zijn de nadelen van veganisme? Emile Dingemans 2022-04-10T17:24:39+02:00 Nadelen van een veganistische levenswijze zijn dat de keuze aan producten iets minder uitgebreid is. Soms maakt dat de keuze ook eenvoudiger. Daarnaast kunnen sommige niet-veganisten de keuze voor een veganistische levenswijze zien als een afkeuring van hun eigen levenswijze.

Ook moeten veganisten denken aan het nemen van een B12-supplement. Die zijn vaak wel zo lekker als een snoepje. Daar staat tegenover dat een veganistische levenswijze beter is voor dieren, natuur en milieu, je gezondheid en de medemens. Waar moet je op letten als je uit eten gaat? Emile Dingemans 2022-04-15T11:47:19+02:00 Als je uit eten gaat zie je vaak alleen korte beschrijvingen van de gerechten op de kaart staan, zonder dat duidelijk is welke ingrediënten worden gebruikt.

Veel menukaarten laten met kleine kenmerkjes zien welke gerechten geschikt zijn voor veganisten. Wil je met gemak uit eten gaan, dan kan je op de website VeganFriendly zien welke restaurants rekening houden met veganisten. Afhankelijk van de keuken van het restaurant zijn er een aantal punten waar je extra om zal moeten letten, waar restaurants zelf vaak niet op letten.

Vissen wordt in sommige culturen van oudsher niet als een dier gezien, waardoor ingrediënten gemaakt van zeedieren soms als vegetarisch worden gezien. In de Indiase keuken wordt vaak gebakken in ghee (boter). In de Chinese keuken wordt vaak vleesbouillon en vissaus gebruikt.

• Lees meer tips als je uit eten gaat.
• Hoe overleef ik mijn vakantie als vegan?

Gaan veganisten naar een dierentuin? Emile Dingemans 2020-09-18T14:15:55+02:00 Dieren worden voor entertainment gebruikt zoals dierentuinen, circussen, dolfinaria, toeristische attracties en sport. Dieren worden uit het wild gevangen of gefokt hiervoor.

Daarnaast worden ze hun hele leven gebruikt, zodat mensen hier geld aan verdienen. Alternatieven zijn onder meer pretparken, sporten zonder dieren of een dagje de natuur in. Hoe leer ik andere veganisten kennen? Emile Dingemans 2022-04-10T17:24:18+02:00 Er zijn diverse online communities waar je met andere veganisten in contact kan komen.

Groepen zoals Vegan Nederland zijn speciaal bedoeld om beginnende vegans op weg te helpen, en elkaar te steunen. Je kan daar al je vragen stellen, of gewoon even je verhaal kwijt. Ontdek ook de lokale Facebookgroepen met veganisten die bij jou in de buurt wonen.

Misschien spreek je iets af om elkaar in levende lijve te ontmoeten. Heb je geen Facebook? Neem eens een kijkje op ons forum, Kan je in een ziekenhuis veganistisch eten? Emile Dingemans 2022-04-08T15:54:22+02:00 Mocht je als patiënt opgenomen worden in het ziekenhuis, dan staan de lieve veganisten van de Vegans in het ziekenhuisgroep voor je klaar om te zorgen dat je ook in het ziekenhuis veganistisch kan eten.

Teken ook onze petitie voor vegan maaltijden in ziekenhuizen, zorghuizen en universiteiten. Is strikt vegetarisme hetzelfde als veganisme? Emile Dingemans 2020-04-20T12:53:43+02:00 Nee. Strikt vegetarisme beperkt zich tot het niet gebruiken van dieren voor humane voeding.

Veganisme gaat over alle vormen van diergebruik. Wanneer is een product vegan? Emile Dingemans 2022-07-22T21:14:30+02:00 Een product wordt “vegan” genoemd als deze geschikt is voor veganisten. Dit betekent dat bij deze producten in het gehele productieproces geen dieren zijn gebruikt of beschadigd. Overeenkomstig met de definitie van het veganisme, wordt een uitzondering gemaakt wanneer geen redelijk alternatief product of productiemethode mogelijk is waarbij dieren niet gebruiken of geschaad worden Een voorbeeld van een uitzondering is het gebruik van dierlijke mest bij de productie van plantaardige producten.

Deze uitzondering wordt gemaakt omdat in de praktijk bijzonder weinig groenten en fruit verbouwd worden zonder dierlijke mest. Met de groei van aanbod vanuit de veganistische landbouw, kan dierlijke mest in de toekomst niet meer gezien worden als een uitzondering.

1. Producten met honing en truffels zijn nooit vegan, aangezien hiervoor altijd dieren worden gebruik (resp.
2. Honingbijen en honden) en er goede alternatieven bestaan (resp.
3. Agavesiroop en synthetische truffelaroma).
4. Er bestaan verschillende keurmerken zoals het Vegan Keurmerk, die elk op een andere wijze omgaan met de grensgebieden.

Stellen veganisten dieren gelijk aan mensen? Brenda Waldekker 2020-04-08T15:06:37+02:00 Veganisten willen geen stemrecht voor muizen of recht op educatie voor mieren. Maar wel gelijke behandeling daar waar dieren gelijk in zijn, zoals het niet willen lijden, en in vrijheid willen leven en niet als object gebruikt te worden.

1. Waar vind ik goede vegan recepten? Emile Dingemans 2022-05-30T11:20:27+02:00 Veel gerechten zijn eenvoudig veganistisch te maken.
2. Op onze website lees je bijvoorbeeld hoe je ei of zuivel vervangt.
3. Je zal ook veel websites en blogs tegenkomen met heerlijke recepten, zoals onze VeganChallenge website met vele simpele recepten.

Er zijn ook veel kookboeken over veganistisch eten, Het kookboek De Vegarevolutie van Lisa Steltenpool is voor beginnende veganisten een aanrader. Het bevat naast recepten ook praktische informatie over veganisme. We kunnen toch diervriendelijker produceren? Brenda Waldekker 2020-04-08T15:05:11+02:00 ‘Diervriendelijker’ impliceert dat het nog steeds voor een deel onvriendelijk voor het dier is. Het korte antwoord is een volmondig “Ja”. Er worden ook dieren gedood in andere industrieën dan de vleesindustrie. Dieren worden helaas gezien als producten en als ze niet genoeg opbrengen worden ze naar de slacht gebracht. Zo eindigen melkkoeien vaak als rundvlees en legkippen als soep.

1. Eenzelfde lot is beschoren voor bijvoorbeeld schapen uit de wolindustrie.
2. Er zijn echter meer zaken om rekening mee te houden.
3. Veel van deze industrieën zijn afhankelijk van het vrouwelijke dier.
4. Alleen koeien geven melk (stieren niet) en alleen hennen leggen eieren (hanen niet).
5. Op het moment dat deze dieren geboren worden, en er net als alle andere dieren ongeveer 50% van de dieren mannelijk is, wordt er dus onderscheid gemaakt tussen de twee seksen.

Mannetjesdieren worden hierbij vaak vernietigd of direct naar de slacht gebracht. Tot slot is het misschien goed om jezelf de vraag te stellen: stel dat deze dieren niet gedood zouden worden, zou het dan goed zijn om ze te gebruiken? Ze worden opgesloten, ondervinden leed in de vorm van stress en pijn, en leven een kort en intensief leven.

Foto via MaxPixel / CC0 Public domain Is het moeilijk om veganist te zijn? Admin 2022-04-11T14:01:17+02:00 Nee! Er wordt vaak verondersteld dat je als veganist weinig te kiezen hebt qua eten. Dit is gelukkig niet waar. Als je op zoek bent naar vervangende producten, kun je tegenwoordig kiezen uit een zeer ruim assortiment vleesopvolgers, vegan kazen en andere zuivelvervangers.

Bovendien kun je de meest heerlijke gerechten maken zonder daarvoor dieren te gebruiken. Een paar voorbeelden uit onze receptendatabase op onze website veganchallenge.nl : Is er meer land nodig als we plantaardig eten? Emile Dingemans 2022-04-11T14:33:57+02:00 We hoeven juist veel minder grond te gebruiken als we allemaal plantaardig eten. Dieren die gehouden worden voor consumptiedoeleinden, moeten namelijk ook gevoed worden.

1. En daarvoor is veel landbouwgrond nodig.
2. Eén koe eet bijvoorbeeld ruim zestig kilo voer op een dag,
3. De Voedsel- en Landbouworganisatie van de Verenigde Naties stelt vast dat bijna 80 procent van de mondiale landbouwgrond in gebruik is voor de ‘vee’-houderij.
4. In ons land is dan ook 40 procent van het totale grondoppervlak in gebruik voor ‘vee’-dieren,

Als we het dier uit de voedselketen halen, kunnen de natuurarme weilanden en maisvelden die nodig zijn voor voer omgevormd worden tot natuurgebieden. Dit helpt het klimaat. Bomen slaan namelijk veel meer CO2 op dan gras. Daarnaast koelen bossen het klimaat af, creëren bossen wolken (en zodoende regen) en bieden natuurgebieden ruimte voor plant- en diersoorten die bedreigd zijn met uitsterven.

Welke kaas is vegan?

Geraspte vegan kaas die je kan smelten – Is een groentenlasagne of een spaghetti bolognese voor jou niet af zonder gesmolten kaas? Dan kan je deze gemakkelijk vervangen door vegan kaas. Enkele kazen die je in de supermarkt vindt zijn Violife, Nurishh, Vegan Deli en het huismerk van Albert Heijn,

Is hagelslag veganistisch?

Hagelslag bevat vaak dierlijke ingrediënten zoals melk. Pure chocoladehagel of vruchtenhagel is meestal veganistisch. Melkvet wordt soms toegevoegd aan receptuur voor pure hagelslag om de witte uitslag (vet-bloem) die kan ontstaan door te hoge en wisselende temperaturen tegen te gaan.

Wat gebeurt er met je lichaam als je vegan gaat eten?

Veganisme, de voordelen en valkuilen Door dat ik schreef over Moeder Aarde krijg ik van steeds meer mensen de vraag of ik vind dat veganisme de beste oplossing is voor veel van onze problemen. En door de Coronacrisis zijn veel mensen zich nog meer gaan beseffen dat voeding écht een belangrijke pijler is voor je gezondheid en je immuunsysteem.

Mede hierdoor zijn ook veel mensen zich gaan afvragen hoe ‘(on)houdbaar’ ons huidige voedingspatroon eigenlijk is. Ik ben ZO blij dat we ons afvragen of zoveel dieren en zoveel mensen op een volle planeet wel samen gaan als we de aarde gezond en leefbaar willen houden. Dat bleek ook maar weer uit deveronderstellingen: daar waar mensen en intensieve veehouderij op elkaars lip zitten, lijken de meeste slachtoffers te vallen.

Radicaal alle dierlijke eiwitten uitbannen dan? Om maar direct met de deur in huis te vallen: in mijn optiek hoeft dat niet de enige of beste keuze te zijn. Niet vanuit het oogpunt van onze gezondheid, noch vanuit die van de aarde. Dat neemt niet weg dat veganistische voeding vaak supergezond is.

1. Ik begrijp de keuze van veganisten en vaak onderschrijf ik die zelf ook: ze maken zich terecht zorgen over het milieu en vaak ook over de onterende manier waarop we met dieren omgaan.
2. Zelf vind ik veganistisch eten heerlijk, verrassend en superlekker.
3. Het klinkt dan ook logisch om volmondig ‘ja’ te zeggen tegen veganisme.

Toch deel ik graag een paar kritische kanttekeningen bij veganisme. En vooral de manier waarop we veganistisch eten. Ik zie bijvoorbeeld steeds meer vegan producten in de schappen van de supermarkt met een lage calorische waarde. Soms zijn ze ook onevenwichtig als het gaat om de verhouding tussen vetten, eiwitten en koolhydraten.

1. En soms ‘laag’ qua wezenlijke voedingsstoffen.
2. Zeker voor sporters, zieken, ouderen, zwangere vrouwen, herstellenden, kinderen en mensen met veel stress is het nog belangrijker om voldoende voedingsstoffen binnen te krijgen.
3. Overigens heb ik dezelfde kanttekeningen ook bij veel andere diëten, ook bij een streng afval dieet.

Ik geloof namelijk niet in de eenzijdigheid van één patroon, maar in diversiteit. Diversiteit is volgens mij de allerbelangrijkste voorwaarde als het gaat om de optimale gezondheid van mens, dier en aarde. Ik beschouw mezelf dus vooral als divertariër.

Als je denkt: ‘wat raar, ik ken dit woord niet’, dat klopt. Ik heb het bedacht voor dit artikel. In dit artikel vertel ik je graag hoe ik tegen veganistische voeding aankijk. Gezondheid draait primair om veerkracht (resilience) Diversiteit is en blijft het sleutelwoord voor de gezondheid van mens, dier en planeet.

Mooier dan Marc Siepman kan ik het niet verwoorden, daarom ‘leen’ ik zijn woorden: “Gezondheid bestaat bij de gratie van complexiteit die voortvloeit uit een schier oneindige hoeveelheid relaties in een onvoorstelbare diversiteit. Hoe minder biodiversiteit, hoe groter de kans dat een ziekte de kop opsteekt en problemen veroorzaakt”.

• Het prachtige artikel van Marc Siepman waarom we biodiversiteit zo hard nodig hebben.
• Het kan niemand ontgaan zijn dat de wetenschap zich steeds duidelijker uitspreekt over plantaardig voedsel.
• Mensen die veel plantaardig voedsel eten worden simpelweg gezonder oud, hebben minder kans op hart- en vaatziekten, hebben een lager LDL-cholesterol, minder kans op een hoge bloeddruk, kanker, minder kans op diabetes en een gezonder gewicht.

Niet opgehelderd is of dit enkel aan het eten van plantaardig voedsel ligt, of ook aan hun gezondere leefstijl. Ze bewegen namelijk ook meer, drinken en roken minder en eten over de hele linie meer gezond voedsel. Door hun veel hogere vezel inname hebben ze bovendien een flinke voorsprong op menig carnivoor: vezels zijn hét voedsel voor je darmgezondheid.(17)En jouw darmgezondheid bepaalt voor een groot deel jouw gewicht, jouw vitaliteit, jouw hormonale gezondheid en zeker je stemming.

Lees verder over de positieve eigenschappen van voldoende vezels op je totale gezondheid in mijn artikel over, Zoals met alle onderzoeken zijn er ook onderzoeken die minder positief zijn over een leefstijl die vooral op plantaardig voedsel gebaseerd is. Zo meldt een Oostenrijks onderzoek naar met name vegetariërs het volgende: “Aanzienlijk meer mensen lijden aan allergieën, kanker en psychische aandoeningen (angst of depressie) dan de andere eetgewoonten.

BUDGET🌱VEGAN MAALTIJD IN 5 MINUTEN🥑🍋

Ze hadden bovendien een lagere kwaliteit van leven en meer medische zorg nodig.”(2) Voeding waar de ene mens prima op gedijt, is voor de ander niet ideaal of ziekmakend. Je kent vast wel wat mensen die zonder problemen heel veel brood kunnen eten, terwijl bij een ander een beetje brood direct al tot overgewicht of darmproblemen leidt.

Momenteel wordt er door de wetenschap hard gewerkt aan ‘personalised nutrition’: op maat gesneden voeding die bij ieders persoonlijke blauwdruk past. Het belangrijkste voor jezelf is om te voelen wat eten met je doet: bekomt het eten uit jouw voedingspatroon jou? Omdat ‘vegan’ wordt neergezet als gezond, hip en zeer duurzaam, hoeft dat niet te betekenen dat jij je er ook goed bij voelt.

Dat geldt uiteraard ook voor elk ander dieet dat als zeer gezond wordt aangemerkt. Niet wat je eet, maar wat je verteert komt je ten goede oude geneesheren De wezenlijke voedingsstoffen die de gezondheid van elke cel in je lichaam en daarmee jouw totale gezondheid bepalen, kunnen uit balans raken bij een eenzijdig voedingspatroon.

Alle voedingsstoffen, of het nu gaat om koolhydraten, vetten, eiwitten, vitamines, mineralen, sporenelementen of beschermende stoffen, zijn belangrijk. Er mag er niet één ontbreken voor een optimale gezondheid. Zeker niet in tijden van stress en/of ziekte of het risico op ziektes. Of na een operatie (dan blijkt de wondgenezing bij een veganistisch etende patient trager te verlopen-met meer littekenweefsel- dan bij een omnivoor.

(19) over de herverdeling van voedingsstoffen bij tekorten. Toch wordt er wel eens gezegd dat de ‘kroon op de boom van voedingsstoffen’ deze zijn: omega 3 (EPA & DHA), vitamine D3, jodium en vitamine A. Deze moeten er gewoon zijn omdat ze bij alle vitale functies betrokken zijn.

1. Voedingsbronnen van dierlijke afkomst bevatten deze vaak meer of in hogere mate.
2. Daarom zou ik adviseren om zeker 1 x per jaar je vitamine D- en omega 3-waarden te laten bepalen.
3. Dit kan via je arts, maar je kunt dit ook zelf aanvragen via speciale laboratoria.
4. Ik heb persoonlijk goede ervaringen met Bloedwaardentest.nl en Medivere.nl.

Klik hier voor meer informatie over een en hier voor een, Nuancering : ook bij carnivoren en omnivoren kunnen deze waarden te laag zijn. Voldoende zonlicht is de belangrijkste voorwaarde voor voldoende vitamine D (voeding speelt een bescheiden rol) en dierlijk voedsel bevat van nature omega 3.

• Dieren die niet loslopen of hebben gegraasd, hebben in hun eindproduct (of dat nu vlees, ei of zuivel is) echter nauwelijks omega 3.
• Een carnivoor kan dus net zo goed een tekort aan EPA & DHA hebben.
• Over de lastige omzetting van Omega 3 vetzuren naar EPA & DHA.
• Nuancering : hoewel vitamine D algemeen aanvaard wordt als essentieel, hoor je maar weinig over vitamine A.

Terwijl deze vitamine zeker zo’n belangrijke taak heeft als het gaat om ons immuunsysteem als vitamine D. Niet voor niets wordt vitamine A wel eens onze ‘anti-infectie-vitamine’ genoemd. Lange tijd is gezegd dat vitamine A zelden tekort kan zijn (we worden juist gewaarschuwd voor teveel) omdat ons lichaam naar behoefte uit beta-caroteen (uit gele, rode en oranje vruchten en groenten) zelf vitamine A kan aanmaken.

• Toch blijkt dat de omzetting van beta-caroteen naar vitamine A wel degelijk tekort kan schieten omdat het allemaal heel nauw steekt met de omzetting (13)(14) Ook jodium is nodig voor de omzetting naar vitamine A.
• Vooral vegetariers en veganisten zouden daardoor toch kans kunnen hebben op vitamine A tekorten.

Tip: Schaf de plantaardige margarine af die in zo veel vegan en vegetarische recepten opduikt. Kies voor ‘echte’ vetten, zoals kokosolie, olijfolie en macadamia-olie om voeding in te verhitten. En zorg dagelijks voor voldoende Omega 3 vetzuren: lijnzaad, lijnzaadolie, walnoten, walnootolie, hennepzaad, hennepolie, Chiazaad etc.

En anders voor vegan Omega 3 capsules. Tip: Eetgewoontes als veel zoet, koekjes, snoepjes, chips etc. kunnen er voor een veganist ‘zwaarder inhakken’. Dit soort tussendoortjes levert immers alleen calorieën, maar geen eiwitten of wezenlijke voedingsstoffen. Dat doen ze bij een omnivoor ook niet, maar die kan veel gemakkelijker eiwitten ‘inhalen’ bij zijn hoofdmaaltijden door bijvoorbeeld voor vlees of vis te kiezen.

Tip: Zorg dat je alles volwaardig eet en geraffineerde voedingsmiddelen als witte rijst, pasta, brood, crackers etc. zo veel mogelijk mijdt. Er blijft maar een fractie van de voedingsstoffen (ook eiwitten) overblijft als eten geraffineerd wordt. Ook dit is voor vleeseters en vegetariërs een even groot issue.

1. Maar nogmaals, zij kunnen vaak makkelijker bijsturen met hoogwaardige calorieën uit dierlijke producten.
2. Tip: Als je weinig interesse of tijd hebt om je werkelijk te verdiepen in voldoende voedingsstoffen voor je gezondheid, roep dan de deskundigheid van een natuurdiëtist in.
3. En anders kun je misschien overwegen om ‘flexanist’ te worden.

Zoals je verderop in dit artikel kunt lezen over het Planetary Health Diet: met heel weinig dierlijk eiwit kun je ook een flinke slag slaan voor zowel een gezonde aarde als je eigen gezondheid. Besteed aandacht aan je jodiumconsumptie. Dit is zeker belangrijk voor baby’s, jonge kinderen, zwangeren en vrouwen die borstvoeding geven.

• En natuurlijk voor iedereen die een gezonde schildklierfunctie wil behouden of verkrijgen (3).
• Over het belang van voldoende jodium.
• Eventueel kun je zelf via een urineonderzoek laten bepalen wat de waarden zijn.
• Voor een dergelijk onderzoek.
• Jodium is prima uit zeewieren te halen, maar dan zul je deze dus wel in je voedingspatroon moeten opnemen.

Er zijn zeewieren in zoveel smaken en uitvoeringen dat er voor ieder wat wils zou moeten zijn. Vooral in natuurwinkels en de is er een keur aan zeewieren die je lekker en eenvoudig in je voeding kunt verwerken. Tip: Teveel soja kan de schildklierwerking negatief beïnvloeden.

1. Diversiteit is het sleutelwoord voor de gezondheid van mens en planeet.
2. Let dus op je voeding en vooral je vleesvervangers.
3. Nog altijd is het grootste deel daarvan gemaakt van tarwe(gluten) of soja.
4. Beperk je sojaconsumptie daarom en eet het zeker niet vaker dan een paar keer per week.
5. Door zelf je maaltijden samen te stellen, ontkom je aan de grote hoeveelheden soja in kant-en-klare veganproducten.

Tip: gefermenteerde soja zoals miso, tempe etc. hebben niet dit negatieve effect op de schildklier. Lees verder in Shiitakes, paddenstoelen, noten, zeewieren en rucola. Mijn favoriete ‘naakte haver ‘risotto’. Zeewieren bevatten jodium. Pas ze in in je voedingspatroon, vooral in de natuurwinkels vind je een keur aan zeewieren Vitame K2 is een belangrijke vitamine om aderverkalking (officieel atheroslerose genoemd) te voorkomen. Vitamine K2 komt vooral voor in rauwe, gefermenteerde zuivelproducten.

Als veganist kun je K2 uit natto halen. Natto (gemaakt van gefermenteerde sojabonen of kikkererwten) wordt echter niet vaak gebruikt in de Nederlandse keuken. Bovendien kan lang niet iedereen de smaak ervan waarderen. Laat eventueel je K2-waarde regelmatig controleren. Is het te laag, dan ben je als veganist aangewezen op een supplement.

voor meer info over vitamine K2 Wetenschappers ontdekten kortgeleden zelfs een relatie tussen de hoogte van de K2 status en Covid-19: mensen met een adequate vitamine K2 status hadden een beduidend hogere kans om het ziekenhuis gezond en zonder ingrepen weer te verlaten (16) Vitamine B12 komt alleen, in opneembare vorm, voor in dierlijke producten.

Althans, vooralsnog wordt dat aangenomen. Zorg eventueel voor suppletie als veganist. Let wel op hoeveel kant-en-klaar voedsel met toegevoegde B12 je al eet. Te veel B12 is ook niet de bedoeling. Echter, veganisten hebben sneller een tekort dan een teveel. Een absoluut of relatief overschot aan één enkele B-vitamine door suppletie of verrijking van voedsel, kan de nauwe samenwerking tussen alle B-vitamines uit balans brengen.

Daarom is het belangrijk om niet op eigen houtje teveel van één bepaalde B-vitamine te suppleren. Hoe dan ook is het belangrijk om te weten dat medicijnen als metformine, antidepressiva of maagzuurremmers je B12-behoefte flink vergroten (omdat deze medicijnen de B12 afbreken/ervoor zorgen dat het niet door je lichaam opgenomen wordt, ofwel de behoefte aan B12 verhogen).

Voor veganisten is dit nog belangrijker om te weten omdat er (tenzij ze veel kant-en-klaar & verrijkt voedsel eten) geen B12 aanvulling via de voeding plaatsvindt. Een B12-zuigtablet, die je via het mondslijmvlies opneemt (en dus niet via je voeding of via pilletjes die je doorslikt) is voor mensen die maagzuurremmers gebruiken de meest logische keuze.

Dit geldt overigens ook voor mensen met een slechte opname van voedingsstoffen vanuit de darm. Klik hier voor mijn artikel over, En om via een schriftelijke test te onderzoeken of er signalen zijn die op een eventueel B12 tekort kunnen duiden. Ook op staat een uitgebreid artikel over symptomen en oorzaken van mogelijke B12 tekorten.

1. Herken je flink wat symptomen van een B12 tekort en kom je niet regelmatig bij een huisarts? Overweeg dan om het zelf te laten bepalen via een zelfzorglab, omdat deze de actieve vorm van B12 in je bloed meet.
2. Slaapproblemen door een gebrek aan melatonine kunnen ook door een tekort aan vitamine B12 komen.

Zie de tabel hiernaast. Net als een verstoorde leverontgifting, een verstoorde aanmaak van glutathion, schildklierhormonen, een verstoorde stressrespons etc. B12 is ook nodig voor de aanmaak van serotonine en melatonine. Uit ‘Weetjes over (h)eerlijk eten / Rineke Dijkinga Combineer ijzerrijk voedsel altijd met vitamine C om de opname te bevorderen. Het probleem van veganistische voeding ligt niet zozeer in het feit dat er geen mineralen en sporenelementen, zoals ijzer, aanwezig zijn in plantaardig voedsel.

Die zijn er in overvloed zelfs, zie het fragment hiernaast uit mijn boek maar ze worden vaak slechter opgenomen. Dit komt door de grotere hoeveelheden fytinezuur of andere antinutriënten. Neem als veganist daarom maatregelen om fytinezuur te beperken. voor mijn artikel hierover. Veel aquafaba (wat vaak gebruikt wordt in veganistische recepten als ‘schuim’ om eiwit te vervangen) lijkt om die reden dan ook niet handig: de meeste antinutriënten zitten namelijk in het weekwater van peulvruchten.

Beperk daarom het gebruik hiervan. Tip: Om tekorten te voorkomen worden veel voedingsmiddelen, zeker voor veganisten, verrijkt met synthetische vitamines en mineralen als ijzer. Wat de consequenties hiervan zijn, zeker bij een eenzijdig voedingspatroon al dan niet aangevuld met supplementen, is nog niet bekend (4). Gezondheidsrisico’s waar veganisten hoger op scoren dan niet-veganisten:

• Kans op botbreuken* (vooral heupfracturen) en lage mineraaldichtheid in de botten
• Hoog homocysteïne gehalte (vooral door B12-tekorten) (1) over het belang van een gezond homocysteine gehalte.
• Bloedarmoede door ijzertekort

* Citaat uit een groot en langdurig onderzoek: “Over het algemeen ontdekten we dat veganisten in vergelijking met vleeseters een hoger risico hadden op totale, heup-, been- en wervelfracturen, terwijl viseters en vegetariërs een hoger risico op heupfracturen hadden.

• voor de aanmaak van de neurotransmitter acetylcholine: voor al onze hersen-, spier-, geheugen- en zenuwfuncties*;
• om betaïne aan te maken, een stof die nodig is voor de methylatie, zodat onze genen gecontroleerd worden, homocysteïne wordt afgebroken en allerlei communicatieprocessen in ons lichaam goed verlopen;
• als onderdeel van gezonde celmembranen;
• om vetten uit de lever af te breken, te verbranden en af te voeren, zodat ze zich niet ophopen in de lever (leververvetting is een sterk opkomend probleem bij de hedendaagse jeugd en volwassenen);
• om de cortisol reacties van baby’s in de baarmoeder af te remmen en de totale ontwikkeling van de baby in goede banen te leiden;
• voor rust, regelmaat en herstel van de parasympatische functies, waar onze slaap en totale spijsvertering/ darmfunctie bijvoorbeeld van afhankelijk zijn.

Zeker kun je choline ook uit plantaardige voedingsmiddelen halen: eidooier en lever zijn de rijkste bronnen. Dus als je deze niet eet houdt er dan rekening mee dat je choline uit andere bronnen eet. Zie hiernaast een stukje van de tabel uit mijn boek * Een tekort aan choline wordt ook in verband gebracht met de ziekte van Alzheimer. Je brein heeft voldoende choline nodig om de neurotransmitter acetycholine aan te kunnen maken. Choline bronnen in mg/100 gram. Uit Alles draait om je Hormonen / Rineke Djkinga Een veganist heeft een 25 tot 30% hogere eiwitbehoefte dan iemand die ook dierlijke eiwitten tot zich neemt. Je dikke darm, gemaakt voor fermentatie van voedsel, is relatief kort, vergeleken met die van 100% plantenetende diersoorten.* In de praktijk kan dit betekenen dat een overmaat aan plantaardig voedsel te veel is voor je relatief korte dikke darm, waar alle vezels verwerkt moeten worden.

• De plantaardige eiwitten die je tot je beschikking hebt, zijn immers vaak ook rijk aan vezels.
• Luister daarom goed naar hoe het voelt in je buik! * Overigens zijn er ook boeken waarin het omgekeerde beweerd wordt; dat we juist planteneter zijn omdat we een heel lange darm hebben.
• Ook bevatten vegan-producten vaak (veel) additieven en veel gluten om het ‘bij elkaar te houden’.

Voor een keertje natuurlijk prima, maar zoals het nu lijkt, niet voor heel regelmatig gebruik. Voor een gezond mens is af en toe wat gluten prima. Maar veel glutenvrije- en/of vegan producten bevatten flink wat tarwegluten. Zie hieronder het willekeurige etiket van veganistische cordon bleu (wél met een mooie hoeveelheid eiwit overigens): ETIKET INFORMATIE VAN EEN WILLEKEURIGE KANT-EN-KLARE BURGER Ingrediënten: 31,3% gerehydrateerd TARWE-eiwit, paneermeel (TARWEbloem, zout, gist, specerijen), zonnebloemolie, ui, 7,1% veganistische kaas (water, plantaardige olie (kokos, olijf), gemodificeerd zetmeel (aardappel, rijst, maniok), rijst eiwit, zout, plantaardige vezels, stabilisator (taragom), conserveermiddel (kaliumsorbaat), voedingszuur (citroenzuur), kleurstof (caroteen), aroma), water, 4,9% veganistische ham (water, koolzaadolie, erwten eiwit, stabilisator (johannesbroodpitmeel, carrageen, xanthaangom), specerijen, maltodextrine, zeezout, gistextract, natuurlijk aroma, voedingszuur (calciumcitraat), bietenconcentraat), aardappeleiwit, MOSTERD (water, MOSTERDzaad, azijn, zout, suiker, specerijen, kruiden), zetmeel (maïs, TARWE), zout, gemodificeerd zetmeel, TARWEbloem, TARWEmeel, suiker, maltodextrine, SELDERIJ, aardappelvezel, verdikkingsmiddel (carrageen), TARWEvezel, gistextract, specerijen, emulgator (guargom), SELDERIJextract, ijzer, vitamine B12, zink.

Wat opvalt (vooral als je kijkt naar de eiwitvervangers), is dat de veganistische versie vaak veel minder calorieën bevat dan die met dierlijk eiwit. Dit kan prima zijn, zeker als je minder calorieën wilt eten. Toch ken ik aardig wat mensen die de hele dag door blijven ‘grazen’ omdat het niet voedend genoeg is.

Hierdoor is hun spijsvertering continu met eten bezig is. Heel kort door de bocht gezegd: als er zo veel energie naar je spijsvertering moet gaan om telkens eten te verteren, is die energie niet meer beschikbaar voor andere en/of ‘lange-termijn-processen’ in je lichaam, zoals reparatie en regeneratie.

Hoe dat werkt lees je in in je lichaam: bij een tekort aan energie of voedingsstoffen wordt er gekozen voor de meest urgente systemen. Ook mijn boek draait om dit principe. Nuancering: a nderzijds kunnen kant-en-klare vegan producten ook behoorlijk wat meer calorieën (en vaak suikers) bevatten dan niet-vegan producten.

Denk vooral aan tussendoortjes en bijvoorbeeld bouillon, instantsoepen etc. Eiwitten zijn de belangrijkste bouwstenen van je lichaam: zonder voldoende eiwitten zijn er geen opbouw-, herstel-, enzym en afweerprocessen mogelijk. De dagelijkse eiwitbehoefte van een gezonde volwassene wordt algemeen gesteld op 0,8 tot 1,0 gram per kilo lichaamsgewicht.

1. Deze richtlijn is gebaseerd op een matige beweging van 150 minuten per week.
2. Dit is helaas te weinig voor een optimale gezondheid.
3. De eiwitnorm gaat dus uit van een beweegnorm die niet optimaal is voor onze gezondheid.
4. Bovendien wordt er geen rekening gehouden met ziektepreventie en/of gezond oud worden.

Een optimale aanbeveling zou volgens mij ook rekening moeten houden met individuele eetpatronen, dagelijks voldoende bewegen, het opvangen van ziekte, ontstekingen, stress en trauma’s. Dan ziet de dagelijkse eiwitbehoefte er beduidend hoger uit en zal menigeen zijn/haar eetpatroon moeten aanpassen om hierin te kunnen voorzien. R Je belangrijke neurotransmitters en hormonen worden gemaakt uit eiwit en cholesterol. Dat hoeft uiteraard geen ei te zijn maar toont enkel aan hoe belangrijk voldoende eiwit & cholesterol is voor je brein & hormonen. Mensen die zeker een hogere eiwitbehoefte hebben dan 0,8 tot 1,0 gram per kilo lichaamsgewicht:

• Topsporters/fanatieke sporters
• Veganisten en sommige vegetariers (zie kader hieronder)
• Mensen die zware lichamelijke inspanning verrichten
• COPD-patiënten
• Mensen met ernstige ziekten
• Mensen die herstellend zijn/geopereerd zijn of worden, een trauma hebben (gehad)
• Kinderen in de groei
• Zwangere vrouwen
• Vrouwen die borstvoeding geven

Realiseer je dat je als veganist een hogere eiwitbehoefte hebt Zoals je al las heb je, los van omstandigheden als ziekte, ouderdom, trauma etc. als veganist een 30% hogere eiwitbehoefte. Dat betekent dat elke maaltijd en elk tussendoortje voldoende eiwitten moet bevatten.

• Reken het uit als je twijfelt, of laat je totale eiwitgehalte in je bloed een keer bepalen.
• In onderstaand plaatje zie je hoeveel eiwit een portie van een plantaardig voedingsmiddel bevat.
• Ervan uitgaande dat je 70 kilo weegt, gezond bent en weinig fysieke inspanningen hebt, dan heb je netto 56 gram eiwit per dag nodig.

Dit zou je met 30% moeten verhogen vanwege je veganistische leefstijl. Dan kom je uit op 73 gram. Stel dat je veel aan beweging/sport doet of je hebt COPD (of is er een andere omstandigheid dat je eiwitbehoefte, zie hierboven, op 1,5 gram per kilo lichaamsgewicht ligt) dan zou je al rond de 130 gram eiwit per uitkomen.

Zou je van alle voedingsmiddelen hieronder ten minste 1 portie per dag eten dan is dat in deze gevallen nog niet voldoende om je eiwitbehoefte af te dekken: je komt dan nog maar op 100 gram. Veganistisch eten met aanvulling van supplementen lijkt dus zeker mogelijk, maar reken je niet te snel rijk! En twijfel je of je op de goede weg zit, ga dan op zoek naar een deskundige om met je mee te denken.

Zie bijvoorbeeld of, Ik vind ook het boek een prachtig boek om je inzicht te geven in een veganistisch voedingspatroon, zodat je de kans op tekorten kunt reduceren. Ouderen hebben ook een hogere eiwitbehoefte dan 0,8 – 1 gram per lichaamsgewicht: Kortgeleden hebben twee ziekenhuizen een aanbeveling gedaan om de eiwitinname voor ouderen te verhogen (12):

• Gezonde ouderen ten minste 1,0 tot 1,2 gram eiwit per kilo lichaamsgewicht per dag (bij alledrie hoofdmaaltijden minimaal 0,4 gram)
• Ondervoede ouderen of ouderen met een verhoogd risico door chronische ziekte ten minste 1,2 tot 1,5 gram eiwit per kilo lichaamsgewicht per dag. Extra eiwit inname is dan ook nodig bij tussendoortjes, snacks, drankjes etc.
• Ouderen met een ernstige ziekte of acuut fysiek trauma (breuk bijvoorbeeld) en/of chirurgie: 1,5 tot 1,7 gram eiwit per kilo lichaamsgewicht per dag

Kinderen hebben ook een grotere eiwitbehoefte dan 0,8 – 1 gram per kilo lichaamsgewicht: Onze kennis over de langetermijneffecten van veganistische voeding staat nog een beetje in de kinderschoenen. Dit geldt overigens voor bijna alle ‘nieuwerwetse’ diëten of voedselhypes.

Jonge kinderen hebben een relatief grote energie- en eiwitbehoefte, omdat ze nog volop groeien. Een kind van 1 tot 4 jaar heeft dagelijks ongeveer 1,6 gram eiwit per kilogram lichaamsgewicht nodig, terwijl een volwassen persoon met de helft minder afkan (1). Kijk maar eens naar de volgende tabel: hierin zie je dat een klein kind relatief veel eiwit nodig heeft. En dat de eiwitbehoefte stijgt, naarmate het caloriegebruik stijgt (3). Dat betekent dat echt elke maaltijd eiwitten moet bevatten om te voorzien in de dagelijkse eiwitbehoefte.

Bron: mijn kinderarts.nl

• Bij een uitsluitend plantaardig dieet stijgt de eiwitbehoefte met 25 tot 30%, zie kader hierboven in het geel. Bij een vegetariër met circa 20%. Dit geldt overigens ook voor volwassenen.
• Het is nog niet bekend of de darmen van een jong kind in staat zijn om zo veel plantaardig voedsel te verteren en op te nemen, ook vanwege het hoge gehalte aan anti-nutriënten in plantaardige eiwitten. Let op de ontlasting: veel onverteerde resten in de ontlasting duiden op een verminderde opname van voeding. Dit kan overigens ook totaal andere oorzaken hebben.
• Aanvullende voedingssuppletie met in ieder geval vitamine D, B12 en omega 3-vetzuren kan noodzakelijk zijn. Ook ijzer, zink, jodium en calcium kunnen aandachtspunten worden als je kind te weinig groente, zeewier of volwaardig voedsel eet. Overleg hierover met een deskundige, bijvoorbeeld een

Heb je een eetpatroon met dierlijke eiwitten erin, dan kun je een vragenlijst invullen op, Op basis van je antwoorden wordt bekeken hoe groot de kans is dat je een eiwittekort hebt. Bron: Als je bovenstaande tabel bestudeert, zie je dat je behoorlijk je best moet doen om je dagelijkse behoefte aan eiwitten puur uit plantaardig voedsel te halen.

• Het is zeker mogelijk, dat weten we ook van topsporters, maar dan zul je echt bij elke maaltijd en elk tussendoortje eiwitten moeten toevoegen.
• Het gros van onze tussendoortjes bevat nauwelijks wezenlijke voedingsstoffen en/of eiwitten.
• Zie verder mijn artikel ‘.
• Tip: Als je je eiwitinname niet ‘rond kunt krijgen’ op basis van je voedingspatroon, overweeg dan de dagelijkse inname van plantaardige proteïnepoeders (uit bijvoorbeeld rijst, hennep, lupine, faba en erwten).

Wissel dan heel regelmatig af voor de zo belangrijke diversiteit of koop een mengsel van proteïnen. Het blijven (soms sterk bewerkte) supplementen, dus probeer de hoofdmoot van je eiwitten uit ‘echt eten’ te halen. Van ‘processed food’ dat veel industriële bewerkingen heeft ondergaan, weten we inmiddels dat dit een negatieve impact kan hebben op onze gezondheid.

per portie	per 100 gram
Sojamelk	0,8	3,8
Avocado	2,1	2,6
Rijst, zilvervlies	2,4	3,2
Oesterzwam	3,8	3,0
Falafel	6,8	9,1
Walnoten	7,2	14,4
Linzen	7,5	10,0
Pecannoten	8,5	8,5
Studentenhaver	8,5	8,5
Sojayoghurt	9,4	4,7
Bruine bonen	11,4	7,6
Shiitake gedroogd	13,0	13,0
Tofoe/tahoe/tempeh	18,0	12,0

Tip: Plantaardige melk of kaas heeft qua eiwitgehalte en voedingswaarde (meestal) geen enkele relatie met echte melk of kaas. En de oneindige variatie aan vegetarische burgers bevatten soms maar een fractie van de hoeveelheid eiwitten van een echte burger (gelukkig zijn er zeker vegaburgers die wel voldoende eiwit bevatten overigens).

Maar dat iets ‘burger’ heet, wil niet zeggen dat het ook het eiwitgehalte van een vleesburger heeft. Zie onderstaand plaatje voor, soms, de grote verschillen. lijkt nog meer vleesvervangers te worden, dus wees alert en lees de etiketten. Bevat jouw favoriete burger te weinig eiwitten? Zorg dan voor extra eiwitten bij die maaltijd.

Tip: Vegan producten scoren vaak op hun label (zelfs op een fles wijn prijkt soms het label ‘vegan’), maar ik schrik vaak van het gebrek aan voedingswaarde en de chemie die eraan te pas komt. Dus lees etiketten! Vegan kaas bijvoorbeeld kan echt 0,0 gram eiwit bevatten, terwijl je voor je beleving misschien kaas mét eiwit eet; het heeft de smaak en structuur van kaas, maar is het niet.

Ook om die reden is het vele malen gezonder om je eigen ingrediënten bij elkaar te scharrelen en daar een heerlijke vegan maaltijd van te maken. Tip: bij vegan burgers wordt vaak de loftrompet gestoken over hun aminozuren, mineralen en sporenelementen (zoals ijzer, zink) etc. Wat belangrijk is om te weten als je regelmatig dit soort kant-en-klare producten koopt: vaak zijn noch de aminozuren, noch de mineralen en sporenlementen goed opneembaar door ons lichaam.

Dit heeft vooral te maken met het productieproces waarbij eiwitten onder grote druk en temperatuur van structuur veranderen zodat ze meer de bite van vlees krijgen.(20) De opname van voedingsstoffen (benutting door het lichaam) worden door deze processen verstoord.

• Met andere woorden: maak ze liever zelf! Ook als je naar onderstaande vergelijking kijkt.
• Los van het dierenleed zijn er ook veel veganisten die het echt voor een lagere ‘footprint’ doen.
• We kennen een aantal ‘footprints’: die van landgebruik, watergebruik en van CO2-uitstoot.
• Veganisten zeggen dat geen vlees meer eten de grootste stap is op weg naar een gezondere planeet.

Bedrijven die vegan producten fabriceren, tonen ook steeds vaker de CO2-footprint van hun product. Die ligt inderdaad veel lager dan die van dierlijke voedingsmiddelen (11). Als je naar onderstaande tabel kijkt, zou je de conclusie kunnen trekken dat veganistisch eten de beste manier is om snel onze footprint te verlagen.

• Toch tonen andere studies aan dat een klein beetje vlees blijven eten de beste optie is voor de planeet.
• Zij verdedigen dan ook het standpunt om juist nog wel een beetje vlees te blijven eten, gemiddeld 10 tot 20 gram per dag (nu ligt dat op gemiddeld 71 gram).
• Dat zou neerkomen op maximaal 1 hamburger per persoon per week.

Het radicaal stoppen met vlees eten zou een kwart meer aan landbouwoppervlak vragen om iedereen van voldoende voedsel te voorzien. Bovendien heeft ook veganistische voeding te maken met reststromen (denk aan plantaardige proteïnen als soja vleesvervangers waar sojameel van overblijft).

1. Voeren we deze reststromen aan dieren, wat ook vaak gebeurt, dan leidt een consumptie van maximaal 20 gram dierlijk eiwit per dag tot het meest efficiënte gebruik van landbouwgrond (5).
2. Ook de internationale commissie van het Planetary Health Diet bevestigt dit.
3. In hun adviezen komt naar voren dat een gemiddeld persoon 2.500 kcal per dag kan consumeren, waarvan één keer per week een hamburger van rundvlees en twee keer per week vis.

Daarnaast is er ruimte voor één glas melk per dag en één of twee eieren per week. Voor Europeanen betekent dit gemiddeld een reductie in de vleesconsumptie van maar liefst 77%. gaat uit van zowel de gezondheid van de mens als van de planeet. Radicaal stoppen met dierlijke eiwitten is volgens dit rapport noch voor de mens, noch voor de planeet de gezondste optie.

• Onze voedingsgewoonten aanpassen naar veel minder dierlijke eiwitten
• Gezond voedsel aanbieden en werkelijk beschikbaar maken
• Verspilling van voedsel tegengaan
• Overgaan op duurzame voedselproductiesystemen (zonder verlies van biodiversiteit, spaarzaam met water, zonder/minder fossiele brandstoffen, op basis van duurzame landbouw en de garantie dat er kwalitatief hoogwaardig voedsel wordt verbouwd)
• Duurzaam beheer van land en oceanen, want op dit moment verdwijnen er nog steeds 30 voetbalvelden per minuut aan vruchtbare landbouwgrond door o.a. onze huidige landbouwmethoden (die verwoestijning, erosie en uitputting van de bodem met zich meebrengen)

Volgens dit rapport zou je bord elke dag voor de helft gevuld moeten zijn met groenten, aangevuld met plantaardige eiwitten, vetten en minimale hoeveelheden dierlijk eiwit. Alleen dan hollen we onze eigen gezondheid en die van de aarde niet verder uit.1) Om natuurgebieden en biodiversiteit te behouden, hebben we ook grazers nodig.

• De dieren halen hun voedsel en water uit de gebieden zelf. Vervoer hiervan is dus niet nodig en zo dragen ze niet bij aan het broeikaseffect.
• Omdat ze niet worden afgemest met eiwitrijk voer stoten ze minder methaan uit. Ook wordt de mest direct opgenomen in de natuur. Deze hoeft dus niet te worden opgeslagen, waardoor minder methaan en lachgas vrijkomt.
• Er wordt voor deze dieren geen voer geproduceerd. Zo dragen ze dus ook niet bij aan de ontbossing en klimaatverandering. Dit maakt dat de carbon footprint van deze dieren aanzienlijk lager is dan die van (biologische) dieren op een boerderij.

Schapen in heidegebied Ter Borg / Foto Jeanique 2) Een groot onderzoek in Science in 2018 (9) gaf opmerkelijke resultaten. Zie grafiek hieronder. Met 50% vermindering van dierlijke eiwitten maken we ook al gigantische stappen naar minder land-, water- en energiegebruik en vermindering van CO2-uitstoot.

Nuancering: ga op zoek naar een rapport dat het omgekeerde beweert, die zul je ook vinden. In dit artikel gaat het me erom om zowel de gezondheid van mens, dier en aarde te belichten. Bron: Voedingsgeneeskunde 2-2017©/ impact halvering dierlijke eiwitten 3) Eeuwenlang was kringlooplandbouw de enige manier van landbouw: dieren en planten vormden op één boerenbedrijf een kringloop.

De mest van de dieren werd gebruikt om het eigen land vruchtbaar te maken en de reststromen (plantenafval of de niet-eetbare delen) werden aan dieren gevoerd. Zo kon je met relatief weinig grond zeer veel mensen op een kwalitatief en kwantitatief goede manier voeden.

1. Bedenk ook dat we over de hele linie maar weinig van een plant kunnen eten.
2. Zo kan het blad van suikerbieten niet door mensen gebruikt worden, eten we alleen de maiskolf zonder zijn metershoge stengels en eten we alleen de boontjes van sperziebonen.
3. Reststromen aan dieren voeren, kan dus een mogelijkheid zijn om landgebruik juist te verminderen.

Veganisten hebben gelijk als ze zeggen dat het waanzin is om veevoer speciaal voor dieren te telen. Daar is inderdaad veel landbouwgrond voor nodig. Maar als het veevoer een ‘restproduct’ is van een gezond voedingsmiddel voor de mens, wordt het natuurlijk een heel ander verhaal.

1. En door terug te gaan naar kringlooplandbouw ontstaat er bovendien nog een zeer groot voordeel: we kunnen weer dierlijke mest in plaats van kunstmest gaan gebruiken.
2. Dit is een weldaad voor de gezondheid van de bodem.
3. Het bodemleven kan daarmee veel volwaardiger eten leveren, wat rijk is aan voedingsstoffen als vitamines, mineralen en sporenelementen.

Nuancering: naast dierlijke mest zou ook zeker fermenteerde menselijke ontlasting en urine als meststof gebruikt kunnen worden. Daar zijn dus niet pertinent dieren voor nodig. Voor ons klinkt dit vreemd maar het is al duizenden jaren een hele normale manier om waardevolle voedingsstoffen te behouden voor de bodem.

Aldus ook dit boek: Er zal dan wel een goede oplossing voor de medicijnresten in menselijke urine en ontlasting moeten worden gevonden.4) De gedachtegang van sommige veganisten dat er aan voeding geen enkele dierlijke ‘investering’ ten grondslag mag liggen bij de voedselproductie, is niet helemaal steekhoudend.

Ruim 99% van alle dieren die er leven, zijn bodemdieren. In de ‘jungle’ van de bodem is het ‘eten of gegeten worden’. Er is geen enkel plantaardig voedingsmiddel waar geen honderden ‘beestjes’ aan te pas zijn gekomen. Een deel van deze beestjes wordt echter ook jaarlijks geëlimineerd door de boer (of hij nu vegan- of dierlijke producten verbouwd): Elke keer als het land wordt omgeploegd om eenjarige gewassen als mais, graan of peulvruchten te verbouwen, worden er ontelbare micro-organismen gedood.

Lees maar eens het prachtige boek De natuurlijke bestrijding tegen plagen van plantaardig voedsel maakt eveneens gebruik van dieren/insecten. Denk maar eens aan de lieveheersbeestjes die worden ingezet in kassen. Maak alsjeblieft je eigen vegan producten. Veel veganistische producten hebben nog maar weinig met ‘echt eten’ te maken.

Ze hebben veel industriële bewerkingen ondergaan: altijd ten koste van de voedingswaarde en vaak met een groot waterverbruik. Hiermee loopt de water-footprint op richting de footprint van vlees! (8) Hoewel we het meest horen over onze CO2 voetprint lijkt het erop dat watertekort zich het snelst aandient als we niets veranderen aan onze voeding- en leefstijl: we verbruiken op dit moment zo’n 4000 liter per dag (vooral door onze hoge katoen- & vleesconsumptie plus onze graan- & soja import uit andere landen) terwijl er per persoon maximaal 2300 liter per dag beschikbaar is.

Een indrukwekkend boek hierover vind ik het boek van Cees Buisman. “De aarde kan wel 10 miljard mensen aan maar geen 10 miljard rijke, hoog consumptieve mensen. Met ons allen een hogere staat van bewustzijn bereiken is dé manier om de aarde te redden”. Het staat buiten kijf dat een plantaardig voedingsmiddel op zich vele malen minder belastend is voor de aarde dan een voedingspatroon met veel dierlijk eiwit.

Een groot deel van de veganisten eet echter behoorlijk wat voedsel uit andere werelddelen: soja, avocado, kokos, noten etc. Daarmee gaat een groot deel van hun verminderde footprint ook weer verloren. Kijk dus of je kunt overschakelen naar Nederlandse of Europese voedingsmiddelen.

Veldbonen ofbijvoorbeeld zijn in Nederland geteelde, hoogwaardige peulvruchten. Een veelgebruikt voedingsmiddel als een avocado (met veel eiwitten en gezonde vetten) heeft inmiddels ook een zeer hoge footprint (wat betreft CO2-uitstoot en watergebruik). Er worden inmiddels hele bossen gerooid om plaats te maken voor avocadoplantages (7).

Verder wordt een groot deel van de avocado’s ook nog eens van ver ingevlogen. Dus als je avocado’s eet, doe dat dan met mate en verdiep je in hun herkomst. Zie voor meer informatie. Het enige voedingspatroon waarmee we een rijke historie hebben, is diversiteit! Ook het paleodieet (dat uitgaat van voeding zoals de oermens at) wordt ingehaald door onderzoeken waaruit blijkt dat de oermens toch vooral divers at (6).

De oermens at niet per definitie veel dierlijke eiwitten en/of graan- of peulvruchtloos. Het meest aannemelijke scenario is simpelweg dat de oermens at wat er voorhanden was in zijn eigen omgeving. In de ene omgeving had vlees dus een groter aandeel in het voedingspatroon, in een andere omgeving juist weer niet.

Ook at de oermens mee met het seizoen, wat voor de broodnodige diversiteit zorgde. Dat oervoeding veel rijker was aan micronutriënten en vezels en minder calorierijk was, lijkt overduidelijk (6). Supplementen waren er niet, dus alles moest uit voedsel gehaald worden.

Divertariër blijven of worden, is gezien onze geschiedenis misschien wel het meest ‘bewezen’ voedingspatroon. Dat geldt voor carnivoren die een onevenwichtig deel van hun voedsel uit dierlijke producten en voor veganisten die hun totale voedingsbehoefte uit plantaardig voedsel halen. Elk voedingspatroon heeft consequenties, voor jezelf en voor de planeet.

Ook groenten putten de bodem uit omdat ze nu eenmaal veel voedingsstoffen aan de bodem onttrekken. En helaas is nog steeds 90% van alle soja die er verbouwd wordt niet duurzaam, met flinke consequenties voor het milieu, de biodiversiteit en uiteindelijk weer onze gezondheid.

• Verdiep je in je eten en laat je ook geen schuldgevoel aanpraten.
• Echt, puur, divers en eerlijk eten is té mooi, té belangrijk en té lekker om het met een schuldgevoel op te eten.
• Schuldvrij eten bestaat niet, aldus chefkok Dan Barber/De duurzame keuken.
• Alle voedselkeuzes hebben consequenties of je nu vleeseter, veganist of vegetariër bent.

Ik zou het toejuichen als we allemaal weer baas in eigen buik en pan worden. En ons eten zelf maken van onbewerkt, echt, divers, duurzaam, puur en zo veel mogelijk lokale ingrediënten. Wat je dan ook kiest als voedingspatroon, je bent altijd goedkoper en stukken gezonder uit.

• (1)
• (1)
• (2)
• (3)
• (4)
• (5)
• (6)
• (7)(
• (8)
• (9)
• 10)
• (11)
• (12)
• (13)
• (14)
• (15)

(16) Dofferhoff, A.S., Piscaer, I., Schurgers, L.J., Walk, J., van den Ouweland, J.M., Hackeng, T.M.,, & Janssen, R. (2020). Reduced vitamin K status as a potentially modifiable prognostic risk factor in COVID-19.

1. (17)
2. (18)
3. (19)
4. (20)

Deze informatie vervangt geen enkele medische of voedingskundige behandelingen of adviezen. Het is niet bedoeld als therapie, maar als ondersteuning in de breedste zin van het woord. De auteur is niet verantwoordelijk voor eventuele klachten en bijwerkingen.

• Mensen die deze informatie opvolgen doen dit op eigen risico.
• De lezer wordt uitdrukkelijk geadviseerd om zich te wenden tot zijn arts als hij/zij twijfels heeft over zijn persoonlijke gezondheidssituatie.
• Hoewel de informatie met grote zorg en na gedegen onderzoek is samengesteld, stelt de auteur zich niet aansprakelijk voor eventuele schade als gevolg van eventuele onjuistheden en/of onvolledigheden in deze informatie.

Zeker niet als u ook medicijnen gebruikt. Raadpleeg ook dan een deskundige. De informatie op deze website gaat over voeding, soms met een link naar voedingssupplementen. Houd er s.v.p rekening mee dat:

• Voeding slechts één van de pijlers is waarmee onze gezondheid te beïnvloeden is. Ontspanning, beweging, omgeving (in de brede zin van het woord) en voldoende slaap zijn even belangrijke pijlers.
• Informatie over voedingsstoffen niet een-op-een kan worden doorvertaald naar supplementen. Andersom kunnen onderzoeken die worden aangehaald op basis van supplementen niet een-op-een worden doorvertaald naar voeding.
• Voeding die als gezond te boek staat is slechts gezond als jij het kunt verteren. (Denk ook aan eten wat je slecht verteert als je eigenlijk geen trek hebt).
• In bepaalde periodes van je leven kunnen voedingstoffen die als gezond te boek staan (tijdelijk) minder geschikt zijn.
• Alle grote onderzoeken die over voeding gepubliceerd zijn gaan over voedingspatronen, niet over losse voedingsstoffen. Ook al worden er soms individuele voedingsstoffen genoemd, ze hebben pas effect als ze onderdeel worden van een gezond voedingspatroon en een gezonde leefstijl.
• Op deze website wordt GEEN specifieke voedselstroming gevolgd. Daarom zijn sommige recepten of weetjes niet geschikt bij specifieke dieten.

: Veganisme, de voordelen en valkuilen

Is suiker vegan?

Om van rietsuiker witte suiker te maken worden vaak verkoolde runderbeenderen gebruikt. Het wordt wel weer uit het suiker verwijderd, maar dat maakt het niet veganistisch. In Nederland is dit gelukkig verboden. De Nederlandse witte suiker is dus wel veganistisch.

Welke broodjes AH vegan?

Een vegan kaasbroodje bij de AH to go. Er komen ook daar steeds meer vegan opties. Sinds 5 november 2021 ligt het vegan kaasbroodje met violife in de schappen. Ze kan ze vinden bij de bakkerij afdeling waar ook de dierlijke kaasbroodjes en saucijzenbroodjes liggen.

Is brood van de bakker vegan?

Is brood vegan? We hebben onlangs veel vragen binnengekregen over of brood veganistisch is en welke soorten brood dan veganistisch zijn. Een heel begrijpelijke vraag, want voordat ik zelf veganist werd, wist ik ook eigenlijk niet wat er allemaal precies in mijn brood zat en of het veganistisch was.

• Gelukkig kun je als veganist gewoon brood blijven eten.
• Heel veel soorten brood zijn gewoon veganistisch, maar niet allemaal, dus het is verstandig om toch even te checken of het brood wat je dagelijks eet vegan is.
• Welke dierlijke ingrediënten zitten er dan in? De dierlijke ingrediënten die in brood kunnen zitten zijn melk, boter, kwark, ei en de broodverbeteraar L-cysteïne (E920).

Deze broodverbeteraar wordt vaak gemaakt van veren of varkensharen en zorgt ervoor dat het brood soepeler wordt en langer goed blijft. Gelukkig is L-cysteïne in Nederland volgens verschillende grote bakkerijen altijd van plantaardige oorsprong, dus als je brood koopt bij de supermarkt hoef je eigenlijk alleen op het etiket van het brood te kijken of er zuivel of ei in zit.

Brood uit de supermarkt Gewone broden zijn over het algemeen vaak veganistisch. In elke supermarkt zijn er dus wel een paar broden die gewoon veganistisch zijn (vaak zelfs gewoon bijna alle broden). Ook harde bolletjes en broodjes zijn vaak veganistisch. Zachte broodjes zijn over het algemeen niet veganistisch omdat daar vaak melk in zit.

Als je dus veganistische zachte bolletjes wilt hebben, kan het zijn dat je daarvoor naar een andere supermarkt moet. Jumbo en Plus hebben bijvoorbeeld vegan hamburgerbroodjes en EkoPlaza en Coop hebben zachte bolletjes. Ook croissants zijn meestal niet veganistisch omdat ze roomboter bevatten.

• Croissants zijn dus wat lastiger te vinden, maar de meeste supermarkten hebben gelukkig wel veganistisch croissantdeeg.
• Rozijnenbrood is ook niet altijd veganistisch en vooral krentenbollen zijn eigenlijk nooit veganistisch omdat die vaak melk bevatten.
• Brood van de bakker Bij een bakker is het meestal ook mogelijk om veganistisch brood te vinden, maar vaak bevatten alle bolletjes en croissants daar dierlijke ingrediënten.

Daarnaast kan het zijn dat brood van een bakkerij dierlijke L-cysteïne bevat, dus dat zou je dan even moeten navragen. Bij grote bakkerijen die brood voor supermarkten verzorgen is dat namelijk niet het geval, maar van kleine bakkerijen is niet bekend wat voor L-cysteïne ze gebruiken, hoewel die tegenwoordig meestal wel gewoon plantaardige L-cysteïne gebruiken.

Of je je brood nou bij de bakker of in de supermarkt koopt, het is altijd handig om even te checken of er iets dierlijks in zit. Crackers en beschuit? Ook producten als crackers en beschuit zijn niet altijd veganistisch. Beschuit bevat vaak ei en is daarom vaak niet veganistisch. Crackers zijn meestal wel veganistisch, maar kunnen soms melk bevatten.

Check de Vegan Wiki Op de website van Vegan Wiki staan lijsten met welke broden/beschuiten/crackers veganistisch zijn en waar ze te koop zijn. Mocht jouw brood er niet bij staan dan wil dat niet zeggen dat dat brood dierlijke producten bevat. Er zijn namelijk veel broden en andere producten die gewoon veganistisch zijn, maar die nog niet door iemand ingevoerd zijn op deze website.

Wil je dus graag een product eten wat er niet bij staat, check dan even zelf op de ingrediëntenlijst of er ei of zuivel in zit. Ken jij iemand die alles over het veganisme, dierenrechten en het milieu weet en daarnaast ook nog eens vloeiend Mandarijn spreekt? Maak kennis met Elise. en haar 3 lieve katten.

Meer blogs lezen

Is veganist gezond?

Waarom vegan eten gezond voor je is – Niet alleen kan je alle nodige voedingsstoffen uit plantaardige bronnen halen, maar het vermijden van dierlijke producten levert ook nog eens belangrijke gezondheidsvoordelen op. Zo verlaag je door vegan te eten het risico op hart- en vaatziekten en bepaalde kankers.

Wat is een vegan ei?

Algen – De vegan eieren worden gemaakt van algan : een ingrediënt dat wordt gewonnen uit een groep algen die zich in zeewater of watersystemen bevinden. Helemaal plantaardig dus. En tóch kun je er gewoon roerei en omeletten mee maken – die er behoorlijk ‘echt’ uitzien.

Heeft Lidl vegan kaas?

‘This is not Parmesan’ van Willicroft – Wellicht heb je al eens de vegan kaasfondue van Willicroft bij mij voorbij zien komen? Willicroft maakt allerlei plantaardig kazen. Denk aan vegan kaasfondue, truffelsaus (voor bij de pasta) en verschillende soorten creamcheese.

Is mozzarella veganistisch?

Mozzarella is een kaassoort die in flink wat recepten terug te vinden is. Wanneer je veganistisch eet, laat je alle dierlijke kaassoorten links liggen en het is fijn om een idee te hebben hoe je deze kaassoorten te vervangen. Vandaag gaan duiken we in de wondere wereld van vegan mozzarella.

1. Hoe vervang je deze alleskunner in een plantaardig voedingspatroon? Wij geven je tips.
2. Mozzarella in een recept? Dan wordt er verwezen naar een van de twee soorten jonge kazen van dierlijke afkomst.
3. Je hebt de originele mozzarella di bufala, gemaakt van buffelmelk en je hebt mozzarella, gemaakt van koemelk.

Het zijn hele jonge kazen die in de Italiaanse keuken veel worden gebruikt. Heb je een pizza besteld? Dan zal er negen van de tien keer wel een beetje mozzarella op zitten. Het wordt gebruikt voor een zachte smaak, als goede smelt kaas en als eiwitbron in gerechten zoals een snelle salade met tomaat.

Welke hagelslag is vegan?

Hagelslag – Deze hagelslagjes zijn in ieder geval vegan: Perfekt Chocolade Hagel Mix, Lotus speculoos hagel en mix, AH basic hagelslag puur en mix, Venz pure hagelslag, Jumbo hagelslag mix, Fred & Ed hagelslag puur, Markant hagelslag puur.

Wat doet een vegetarier op brood?

Zoet broodbeleg – Zoet broodbeleg is in de meeste gevallen vegetarisch. Let erop dat er geen gelatine in verwerkt is zoals in bijvoorbeeld sommige merken kokosbrood. Gelatine wordt vaak van de botten van geslachte dieren gemaakt. Wil je meer weten over gelatine, lees dan dit blog ❯,

1. Meestal wordt in zoet beleg pectine als geleermiddel gebruikt.
2. Dat komt uit planten en vruchten.
3. In veel merken appelstroop zijn suikerbieten verwerkt.
4. Meestal meer dan appels 😉 Je hoort vaak dat appelstroop zo gezond is omdat het veel ijzer bevat, maar dat ijzer is afkomstig van de suikerbieten.
5. Desalniettemin heerlijk op je boterham.

Jam (pectine), kokosbrood zonder gelatine, chocoladevlokken, honing, Calvé pindakaas allemaal gewoon lekker door blijven eten. Al het broodbeleg dat geen dierlijke vetten, gelatine, wei, weipoeder en lactose, dierlijke E-nummers zoals schellak E904 en karmijn(zuur) E120 bevat is vegetarisch broodbeleg. Marmite, kaas, komkommer, bieslook – Honing, tamme kastanje, rasp schil bio citroen M.D.A. @moetnietgekker : mosterd, spinazie, boterhammenworst Vegetarische Slager. Chutney, avocado, zonnebloempitten Vegetarisch gestremde kaas, kiemgroente en paprika Honing, schil van bio citroen, tijm Mayo, avocado, peterselie – Notenpasta, paprika Mayo, sla, kant-en-klare burger doormidden gesneden, paprika, prei Ketchup, kaasschaafsel kikkererwten, champignon; even onder de grill Spinazie, kaas, komkommer, selderie – Amandelpasta, spinazie, paprika, selderie, gember schaafsel (pittig!) (Restje) geschaafde biet, macadamianoot, prei Zonnebloempasta, marmite, paprika, peterselie – spinazie, AH biologische brie (vega gestremd) druiven Paprika, marmite, peterselie – Sambal, Calve pindakaas – Mayo, kerriepoeder, ei, basilicum Marmite, kaas, komkommer, kiemgroente, platte peterselie